แผนงาน นพม. ลงใต้อีกครั้ง กับเมืองสำคัญในสามจังหวัดชายแดนใต้ หากใครศึกษาประวัติศาสตร์ของสามจังหวัดภาคใต้ของไทยนั้น จะต้องรู้จักเมืองแห่งประวัติศาสตร์อย่าง "เมืองสายบุรี" อย่างแน่นอน เนื่องจากอดีตเป็นเมืองท่าที่สำคัญผ่านแม่น้ำสายบุรี และมีความเจริญรุ่งเรืองเป็นที่อยู่อาศัยของเจ้าเมือง และชนชั้นนำ (Elite) หลายคนในสมัยนั้น เมื่อเดินทางข้ามเวลา นับ 100 ปี ซากความรุ่งเรืองยังคงฉายชัดเต็มพื้นที่ของเมืองสายบุรี ซึ่งกลุ่ม Saiburi looker ภาคประชาสังคมกลุ่มสำคัญของสายบุรี ได้พาทีมงานเยี่ยมชมสถาปัตยกรรม เรือนแถว วังเก่า ไม่ว่าจะเป็น วังเจ้าเมืองสายบุรี ที่ปัจจุบันยังลูกหลานอาศัยอยู่ แต่ตัวบ้านก็ผุพังไปมาก ซึ่งยังไม่ได้รับการซ่อมแซม เนื่องจากติดเงื่อนไขมากมาย และยังเป็นของเอกชน ข้ามฝั่งมาที่คฤหาสน์พิพิธภักดีหรือ คฤหาสน์ตนกูฮามิด คฤหาสน์หลังใหญ่ที่สร้างแบบศิลปะมาลายู ซึ่งเป็นจุดเด่นของสายบุรีในการรวบรวมเงินซื้อเพื่อให้กลายเป็นของชุมชน รวมถึงมัสยิดรายา เรือนแถวคนจีนที่ยังรูปแบบบ้านจีนเต็มเมืองสายบุรี

หลังจากได้ฟัง ได้รับรู้มาพอสมควร แต่เมื่อลงพื้นที่เห็นของจริงนั้น อาจจะไม่ได้ต่างกับภาพที่เห็น แต่สิ่งหนึ่งที่สายบุรีน่าสนใจในวันนี้ คือ การตื่นตัวของภาคประชาสังคมที่พยายามลุกขึ้น คิด ทำ เพื่อนำเมืองให้กลับมาสันติสุขอีกครั้ง ให้คนสามวัฒนธรรมได้กลับมาสามัคคี คล้่ายกับอดีตที่เคยอยู่ร่วมกันได้เป็นอย่างดี